“De trialoog is bedoeld om mensen uit politiek, beleid en uitvoering met elkaar te verbinden”
Het WaU-spoor ‘de rol van de politiek’ wil politici, beleidsmakers en professionals in de uitvoering met elkaar verbinden, zodat die in het wetgevingsproces echt samen optrekken. Een beproefd instrument daarvoor is de trialoog, een gesprek tussen mensen uit deze drie groepen. Een interview met Pieter Hilhorst, algemeen directeur van het Interprovinciaal Overleg (IPO), samen met Janet Helder trekker van genoemd spoor én ervaringsdeskundige met de trialoog.
Door Hans van der Lee
Hoe kwam Pieter bij WaU?
“Mijn betrokkenheid bij Werk aan Uitvoering kwam tot stand na een gesprek over ‘de uitvoering’ met Maarten Schurink, SG van het ministerie van BZK, en Arne van Hout, voorzitter van de kring van gemeentesecretarissen van 100K+-gemeenten en trekker van het WaU-thema dienstverlening.
Vrij snel kwamen we erop uit dat uitvoering de gehele overheid omvat en plaatsvindt in ketensamenwerking. Waardoor je dus alle overheden zou moeten meenemen, als je serieus werkt wilt maken van de uitvoering. En het is verstandig ‘uitvoering’ ook niet te beperken tot het sociale domein.”
De trialoog is een beproefd instrument
Samen met de andere trekker van dit thema, Janet Helder, bedacht Pieter dat ze geen lange stukken zouden schrijven, niet eerst uitgebreid plannen zouden maken, maar ‘gewoon’ aan de slag zouden gaan met wat de bedoeling is. Die bedoeling is beter contact tussen uitvoering, beleid en politiek met als doel om te komen tot betere wet- en regelgeving.
“Bij de provincie Gelderland, waar ik toen secretaris was, had ik al wat ervaring opgebouwd met iets wat we ‘trialoog’ noemden. Daarmee probeerden we daar een instrument te bieden om niet uitsluitend afhankelijk te zijn van bestaande informele contacten.”
Nationaal gezien is de afstand veel groter
“Toen ik bij het IPO kwam te werken, kreeg ik nog meer inzicht in hoe de rijksoverheid werkt. Ik merkte in de samenwerking dat de afstand tussen politiek, beleid en uitvoering veel groter is dan bij provincies en gemeenten. Logisch en verklaarbaar. Onder andere vanwege de enorme schaalgrootte maar ook door de grotere rol van de media en natuurlijk de ministeriële verantwoordelijkheid, werk je in een andere context dan bij gemeenten en provincies. En de schaalgrootte werkt ook door in de structuur, waarbij uitvoerings- organisaties apart staan, terwijl ze bij andere overheden vaak onder één dak zitten. Kort en goed, we zagen snel in dat de trialoog een zinvol aanvullend instrument kan zijn om het menselijk contact over de uitvoering tot stand te brengen, naast bestaande geprotocolleerde stromen van communicatie.”
Eerste resultaten
“Intussen zijn er zo’n 7 trialogen geweest, met telkens 2 à 3 mensen uit de departementale top, hetzelfde niveau van de uitvoering en Tweede-Kamerleden – altijd begeleid door een aparte gespreksleider. Door steeds andere mensen aan tafel uit te nodigen, hopen we natuurlijk een sneeuwbaleffect te bereiken. De trialoog is laagdrempelig, vrij snel te organiseren, maar kent wel een paar essentiële regels, zoals de veilige omgeving (beslotenheid, red.). Dat lijkt tegengesteld aan de huidige beweging om alles transparant te doen, maar het heeft zijn functie en waarde om dit zo te doen. Belangrijk: open vragen stellen en actief luisteren. Dat klinkt heel logisch, maar daadwerkelijk actief luisteren en vragen stellen is misschien wel de belangrijkste randvoorwaarde en niet zo vanzelfsprekend als we denken. Immers – anders was er überhaupt geen behoefte aan dit initiatief. Er is een beknopte handleiding beschikbaar voor wie meer wil weten over dit instrument.”
Meer weten?
Wil je meer weten over het spoor ‘rol van de politiek’ en/of de trialoog? Neem dan contact op met Jasmijn van Slingerland.